შარდმდენებთან სიფრთხილე გმართებთ
ამიტომ გთავაზობთ ინფორმაციას, როგორ მიიღოთ დიურეტიკები სწორად და ორგანიზმისთვის უვნებლად.
უხსოვარი დროიდან არსებობს დაავადებები, ორგანიზმში ჭარბი სითხის დაგროვებასა და სხეულის შეშუპებას რომ იწვევს. მათ მკურნალობას ჩვენი წინაპრები მცენარეული ნაყენებით ცდილობდნენ, რომლებიც გაძლიერებული შარდვის გზით ორგანიზმიდან სწრაფად დევნიან ჭარბ სითხეს.
მცენარეული, მინერალური თუ ცხოველური წარმოშობის პრეპარატებს, რომლებიც ორგანიზმიდან ჭარბი სითხის სწრაფ გამოდევნას ემსახურებოდა, მე-16 საუკუნეში დიურეტიკები ანუ შარდმდენი პრეპარატები ეწოდა.
თანამედროვე ფარმაკოლოგია ასობით დიურეტიკს აწარმოებს, სიმრავლის მიუხედავად, მოქმედების ძალის მიხედვით მათი კლასიფიკაცია ადვილად შეიძლება. ამ ნიშნით ცნობილია: ძლიერი, საშუალო და სუსტი ეფექტის მედიკამენტები.
დიურეტიკების უმრავლესობა სითხესთან ერთად ორგანიზმიდან დევნის დიდი ოდენობით მეტად საჭირო კალიუმის, ნატრიუმის, ქლორისა და მაგნიუმის იონებს, რაც ძალზე საზიანოა ჯანმრთელობისათვის. არსებობს ე.წ. კალიუმშემნახველი ან კალიუმდამზოგველი პრეპარატები, რაც იმას მიუთითებს, რომ ისინი ორგანიზმში ნორმალური ცხოველქმედებისთვის საჭირო კალიუმს აკავებენ.
როდის შეიძლება დიურეტიკების მიღება?
სპეციალისტები დიურეტიკებს ყველაზე ხშირად ნიშნავენ: ჰიპერტონიული დაავადებისას და გულის უკმარისობის დროს.
ისინი წარმატებით გამოიყენება: გლაუკომის, ღვიძლის ციროზის, თირკმლის პათოლოგიების, ენდოკრინული დაავადებებისა და ნევროლოგიური ბუნების პათოლოგიების მკურნალობის პროცესში.
რა აგროვებს ორგანიზმში ჭარბ სითხეს?
ორგანიზმში, ნატრიუმის იონებთან ერთად, სითხის ჭარბად დაგროვების 2 ძირითადი მიზეზი არსებობს:
1. გულის როგორც ბიოლოგიური ტუმბოს ფუნქციის დაქვეითება-შესუსტება;
2. იმ ჰორმონული მექანიზმების მოშლა, რომლებიც ორგანიზმში სითხის გამოყოფის პროცესებს არეგულირებენ.
ამ ორი მიზეზის შედეგად ორგანიზმში ჭარბი წყალი ძირითადად გროვდება კანქვეშ უჯრედისში, მუცლისა და პლევრის ღრუში. სითხით “ივსება” შინაგანი ორგანოების სისხლძარღვოვანი ქსელიც, რაც იწვევს კიდეც მათი ფუნქციების შეზღუდვას.
როგორ მოქმედებენ დიურეტიკები?
ძირითადი მოქმედების მექანიზმი ასეთია - ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ დიურეტიკები დროებით ბლოკავენ, ამუხრუჭებენ თირკმლის შარდწარმომქმნელი მილაკების უჯრედებში არსებულ იმ ფერმენტთა მოქმედებას, რომლებსაც თირკმელებში წყლის, ნატრიუმის იონების უკუშეწოვა აკისრია და რადგანაც უკუშეწოვის პროცესი საგრძნობლად სუსტდება, გაძლიერებულად იწყება ჭარბი წყლის შარდის სახით გამოდევნა.
რატომ არის შარდმდენებით თვითმკურნალობა საშიში?
კალიუმის დეფიციტი - უკლებლივ ყველა შარდმდენი პრეპარატი სითხესა და ნატრიუმთან ერთად ორგანიზმიდან აქტიურად გამოდევნის კალიუმსაც, რომელიც გულის მუშაობისათვის აუცილებელი მიკროელემენტია, არადა ადამიანები, რომელთაც სხვადასხვა მიზეზით გამოწვეული შეშუპება აღენიშნებათ, ისედაც განიცდიან გულის კუნთის მუშაობისათვის ესოდენ საჭირო კალიუმის დეფიციტს, შარდმდენთა მოქმედებით ეს დეფიციტი კიდევ უფრო ღრმავდება და ორგანიზმსაც კიდევ უფრო მეტი საფრთხე ექმნება;
დოზის გადაჭარბება - კალიუმის მნიშვნელოვანი დეფიციტი შარდმდენი პრეპატარების ერთადერთი გვერდითი ეფექტი როდია, არანაკლებ საშიშია დიურეტიკების დოზების გადაჭარბებაც, რომელიც ყველაზე ხშირად მათი ხანგრძლივი მოღებისას ვითარდება.
დიურეტიკების გადაჭარბებული დოზებით მიღება ორგანიზმში წყალმარილოვანი ცვლის და სისხლის ნორმალური მიმოქცევის დარღვევას იწვევს, რის შედეგადაც ვითარდება ორგანიზმის გაუწყლოებისათვის დამახასიათებელი არა მარტო კალიუმის, ნატრიუმის დეფიციტიც, ქვეითდება არტერიული წნევა და მცირდება სისხლის მოცულობა.
სუბიექტურად ეს ძლიერ წყურვილის გრძნობაში, გადაღლაში, კრუნჩხვებსა და გულისცემათა რიტმის დარღვევაში ვლინდება.
დიურეტიკების დოზების გადაჭარბება ხშირად თანმდევი ქრონიკული დაავადებების გამწვავების მიზეზიც ხდება, რაც განსაკუთრებით საშიშია შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულთათვის.
სასარგებლო რჩევები
- შარდმდენი პრეპარატების მიღება ყოვლად დაუშვებელია ექიმის დანიშნულების გარეშე, მათი თვითნებური მიღება ექიმის მოსვლამდე გამონაკლისის სახით შესაძლებელია მხოლოდ ისეთ ექსტრემალურ სიტუაციაში, როგორებიცაა ჰიპერტონული კრიზი ან ძალზე სწრაფად მზარდი შეშუპება;
- ჯანსაღ აზრს მოკლებულია შარდმდენი პრეპარატების მიღება წონის დასაკლებად, ასეთი გზით დაკარგული კილოგრამები მაშინვე შეივსება, როგორც კი შარდმდენი პრეპარატის სმას შეწყვეტთ;
- შარდმდენი პრეპარატების ხანგრძლივი მიღებით სისხლში კალიუმის დონის შემცირებით გამოწვეული კრუნჩხვების განვითარება თავიდან რომ აიცილოთ და პრეპარატთა გვერდითმა ეფექტმაც ვერაფერი გავნოთ, დიურეტიკების მიღებამდე და მას შემდეგაც მიიღეთ კალიუმით მდიდარი საკვები: ბანანი, კაკალი, მოხარშული კარტოფილი, გარგარის ჩირი და ქიშმიში.