როგორ ვებრძოლოთ თავისუფალი რადიკალების მავნე ზემოქმედებას
სიმსივნესთან, ალცჰაიმერის დაავადებასთან და სხვა მრავალ პრობლემასთან.
რას წარმოადგენენ თავისუფალი რადიკალები და როგორ შეიძლება მათი მავნე ზემოქმედების მინიმუმამდე დაყვანა.
თავისუფალი რადიკალები by mariam
ანტიოქსიდანტებს შეუძლიათ თავისუფალი რადიკალების მიერ გამოწვეული ჟანგვის ჯაჭვური რეაქციის გაწყვეტა. ვიდრე თავისუფალი რადიკალი მემბრანის მოლეკულას ელექტრონს წაართმევს, საქმეში ანტიოქისდანტები ერთვებიან და თმობენ საკუთარ ელექტრონს, თუმცა თვითონ არასოდეს იქცევიან თავისუფალ რადიკალებად, რადგან მალევე იბრუნებენ თავდაპირველ ფორმას და ისევ დამცავ პოზიციას იკავებენ.
თავისუფალი რადიკალების შთანთქავენ ელექტრონებს სტაბილური მოლეკულებიდან, ამას ოქსიდაციური სტრესი ეწოდება. ამ დროს უჯრედები ზიანდება დნმ-ის დონეზე და ზოგჯერ კვდებიან კიდეც.
როდესაც ორგანიზმი განიცდის ოქსიდაციურ სტრესს, შესაძლოა შევხვდეთ დაბერების და სხვადასხვა დაავადების ნიშნებს.
კვლევებმა დაადგინა, რომ ოქსიდაციური სტრესი დაკავშირებულია სხვადასხვა დაავადების განვითარებასა და მრავალ ნეგატიურ ეფექტთან.
იმ დაავადებების მოკლე სია, რომლებიც დაკავშირებულია თავისუფალ რადიკალების მავნე ზემოქმედებასთან:
- აუტოიმუნური დაავადებები;
- კატარაქტა;
- Რევმატოიდული ართრიტი;
- გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები;
- ნეიროდეგენერაციული დაავადებები (როგორიცაა ალცჰაიმერი და პარკინსონის დაავადება);
- კანის დაბერება (ნაოჭები და მზის ლაქები);
- სიმსივნე
ჩვენს გარემოში თავისუფალი რადიკალების წყაროებია:
- Სიგარეტის კვამლი;
- გარემოს დამაბინძურებლები;
- გარკვეული მედიკამენტები და პესტიციდები;
- სამრეწველო გამხსნელები;
- ოზონი;
- ულტრაიისფერი გამოსხივება (პირდაპირი მზის სხივები)
ორგანიზმში ასევე ხდება თავისუფალი რადიკალების წარმოქმნა ბუნებრივად, მათ შორის სტრესისა და ანთების საპასუხოდ.
ფაქტია, რომ შეუძლებელია თავისუფალი რადიკალების ზემოქმედების სრულად თავიდან აცილება. თუმცა, თქვენ შეგიძლიათ მინიმუმამდე დაიყვანოთ მათი მავნე ზემოქმედება.
არსებობს ორი გზა, რათა თავიდან აიცილოთ თავისუფალი რადიკალების ნეგატიური გავლენა:
მოერიდეთ თავისუფალი რადიკალების წყაროსთან კონტაქტს:
- არ მოწიოთ;
- შეზღუდეთ ალკოჰოლის მიღება;
- შეზღუდეთ მზეზე ყოფნის დრო (და სწორად გამოიყენეთ მზისგან დამცავი საშუალება);
- მართეთ სტრესი;
- მოერიდეთ დაბინძურებას, რამდენადაც შეგიძლიათ
მეორე გზა კი საკმარისი ანტიოქსიდანტების მიღებაა:
ანტიოქსიდანტები თავისუფალ რადიკალებთან ბრძოლის მძლავრი საშუალებაა. ანტიოქსიდანტებით მდიდარი დიეტა დაგეხმარებათ თავისუფალი რადიკალების მავნე ზემოქმედების შემცირებაში.
კარგი ანტიოქსიდანტებია:
C ვიტამინი: ბროკოლი, ბრიუსელის კომბოსტო, მოცვი, ყვავილოვანი კომბოსტო, ტკბილი კარტოფილი, ბულგარული წიწაკა, პომიდორი, მარწყვი, ციტრუსი.
E ვიტამინი: ნუში, ავოკადო, მზესუმზირა, შვრიის ფაფა და პარკოსნები (ლობიო, ოსპი, ბარდა), არაქისი, წითელი წიწაკა. მწვანეფოთლოვანი ბოსტნეული.
ბეტა კაროტინი: სტაფილო, ბულგარული წიწაკა, ჭარხალი, გოგრა, ტკბილი კარტოფილი, პომიდორი, ფორთოხალი, ატამი, გარგარი, მანგო, გრეიპფრუტი, მანდარინი, საზამთრო.
სელენი: კვერცხი, ორაგული, ყავისფერი ბრინჯი, საქონლის ხორცი (კვირაში ორჯერ).
თუთია: საქონლის ხორცი, სეზამის მარცვლები, გოგრის თესლი, წიწილა, ოსპი.
ფენოლები: ვაშლი, ჩაი, კაკაო, კენკრა, ყურძენი, არაქისი.
გასათვალისწინებელია, რომ თავისუფალი რადიკალების მსგავსად, ანტიოქსიდანტები არასტაბილური მოლეკულებია, ამიტომ ანტიოქსიდანტების ჭარბი რაოდენობა შეიძლება საზიანო იყოს. აქედან გამომდინარე, დანამატების მიღებისას საჭიროა ბალანსის დაცვა. უმჯობესია თუ ანტიოქსიდანტებს საკვებიდან მიიღებთ.